Instrumenten

Instrumenten


Oude en nieuwe muziek op 'oude' of 'historische' (blaas)instrumenten kan prachtig breed en 'bruin' klinken. De instrumenten uit de Renaissance zijn gemaakt om samen te klinken als de stemmen van een koor en zijn meestal ook samen als een 'koor' of consort gemaakt en op elkaar afgestemd.

De instrumenten uit de Barok zijn meer soloinstrumenten, maar bezitten nog een mooie brede en milde klank, die in de 19e en 20e eeuw uit de instrumenten verdween.

Ik speel basdulciaan (Renaissance fagot), barokfagot, alt- en tenorpommer (Renaissance hobo's), tenorbassanello en blokfluiten (Renaissance en Barok) in vaste en losse enembles en met verschillende koren. 

Rietinstrumenten

Basdulciaan (a = 440)

De basdulciaan is een rietinstrument en de voorloper van de barokfagot. De basdulciaan is in de 16e en de 17e eeuw veel gebruikt in vocale en instrumentale muziek (wereldlijk en kerkelijk) en in de 17e eeuw als bas voor de continuo. De basdulciaan werkt vaak goed als versterking van de bas in koormuziek.

Mijn basdulciaan is gebouwd door Leslie Ross (New York) (zie hiernaast).


Barokfagot (a = 415)

De barokfagot is ontwikkeld aan het eind van de 17e eeuw en bezat rrond 1700 vier kleppen. Mijn barokfagot is gebouwd door Leslie Ross (New York) (zie hiernaast) naar een instrument van Johann Heinrich Eichentopf (Leipzich, ca. 1730) in het Germanisches Nationalmuseum in Nüremberg.

Ik speel de barokfagot regelmatig als continuo-bas in kleinere en groter ensembles en met barokhobo's in een hoboband.


Alt- en tenorpommer (a = 440)

Bij het begeleiden van koren en het samenspelen met andere instrumentalisten kan ik ook een alt- of tenorpommer spelen. De pommer is een voorloper van de hobo. Net als andere instrumenten in de renaissance werden pommers in families of consorts gemaakt van sopraan tot grootbassen. De sopraanpommer wordt ook vaak schalmei genoemd.

De pommers zijn gebouwd door John Hanchet (Engeland) (zie hiernaast) naar historische voorbeelden en zijn door Michael Praetorius (1571-1621) beschreven in zijn Syntagma Musicum (1619).


Tenorbassanello (a = 440)

De bassanello is een dubbelriet instrument dat evenals de pommers beschreven en afgebeeld is in Syntagma Musicum van Michael Praetorius. Er zijn geen orginele bassanelli uit de Renaissance overgeleverd. De bassanello heeft een zachtere klank dan de pommer.
De tenorbassanello is gebouwd door Paul Beekhuizen >>.

Basdulciaan gebouwd door Leslie Ross (New York).
Barokfagot gebouwd door Leslie Ross (New York).
Altpommer  gebouwd door John Hanchet (Engeland).
Tenorpommer  gebouwd door John Hanchet (Engeland).

Van links naar rechts: basdulciaan, barokfagot, altpommer, tenorpommer.

Blokfluiten

Renaissance tenorblokfluit naar Hier.s

De tenorblokfluit is gebouwd door Francesco Li Virghi (Italië) naar 16e eeuwse fluiten van de bouwer genaamd Hier.s, die bewaard worden in het Kunsthistorisches Museum in Wenen. Hiernaast een foto van een consort bestaande uit 7 blokfluiten: 1 sopraan, 2 alten (g, f), 2 tenoren, 1 basset in F en een bas in C (foto rechts). De instrumenten zijn a = 440 Hz gestemd. De instrumenten hebben een krachtige en volle klank en zijn heel geschikt voor meerstemmige muziek waar de stemmen een beperkte omvang hebben (een octaaf + een sext). De fluiten (behalve de bas in C) zijn gemaakt uit één stuk maple.


Renaissance alt- en tenorblokfluit naar Claude Rafi

De bijzondere blokfluiten zijn gebouwd door Francesco Li Virghi (Italië) naar blokfluiten van Claude Rafi (fl. 1515-1553), die in Lyon werkte. De Accademia Filarmonica in Bologna (Italië) bezit twee originele fluiten van Claude Rafi en elf fluiten van de bouwer P. Grece die verwant zijn aan deze fluiten. De fluiten vallen op door hun cilindrische vorm en de grote omvang (ruim 2 octaven). Ze hebben een heldere en en toch warme klank. Ze zijn uit één stuk hout gemaakt. De instrumenten zijn a = 440 Hz gestemd.


Renaissance bassetblokfluit van Ture Bergstrøm

Ture Bergstrøm (Denemarken) heeft Renaissance blokfluiten gebouwd naar originele instrumenten uit verschillende musea in Europa. De basblokfluit in f (rechts onder) is gebouwd naar een instrument dat bewaard wordt in Brussel. Een grootbas in c is eerder door het Amsterdam Loeki Stardust Quartet bespeeld.


Barok altblokfluit (a = 415)

Barok altblokfluit gebouwd door Jacqueline Sorel (Den Haag) - foto rechts 0nder - naar een blokfluit van Jacob Denner (1681-1735), die bewaard wordt in het Musikhistorisk Museum Kopenhagen (Denemarken).


Overige blokfluiten (a = 440)

Een sopranino Hopf Praetorius

Een sopraan naar Kynseker van Mollenhauer.

Een sopraan naar J. Steenbergen van Moeck.

Een alt gebouwd door Jacqueline Sorel (Den Haag).

Een tenor naar J.H.-J. Rottenburgh van Moeck.

Een bas in f van Zen-On.



Renaissance blokfluiten naar Hier.s in gebruik bij Blokfluitkwartet Capriola.
Renaissance basblokfluit in f gebouwd door Ture Bergstrøm (Denemarken).
Barok altblokfluit gebouwd door Jacqueline Sorel (Den Haag).